Perspektywa

Gdy myślę o świecie, postrzegam go z perspektywy paru tysięcy lat wstecz i w przód. Z takiej perspektywy patrzę na zjawiska i zmiany zachodzące w teraźniejszości.

Patrząc w ten sposób wiele spraw oczywistych dziś, staje się wątpliwymi długofalowo.

Ciekawym przykładem jest feminizm. Oczywista reakcja na dyskryminację kobiet. Przyzwoitość, wynikająca ze wzrostu świadomości społecznej, nakazuje poparcie dla takiej zmiany.

Pierwsza i druga fala żądały równości praw i opierały się na zmianach obyczajowych i prawnych. Odniesiony sukces formalny nie zmienił nastawienia mężczyzn do kobiet, pojawiły się więc oczekiwania restrykcyjnych regulacji, które zastąpiłyby powolny proces zmiany kulturowej.

Szeroka perspektywa
Herstory nie powstało, ponieważ do niedawna ludzie zajmowali się głównie walką o przetrwanie, a zawdzięczamy je kobietom, które rodziły tak dużo dzieci, że pomimo wielkiej skali śmiertelności, dzięki kobietom wystarczająco dużo z tych dzieci dożyło własnej dojrzałości płciowej. Wiele dzieci to gigantyczna praca, która nie zapisała się na kartach historii (his story).

Redukcja śmiertelności i wynikająca z niej mniejsza potrzeba licznego potomstwa, dała kobietom czas na uczestniczenie w życiu społecznym i kulturowym poza własną rodziną. Równouprawnienie staje się oczywistym następstwem.

Spojrzenie w przyszłość
Jednostkowa sprawczość nieustannie wzrasta. Oznacza to poprawę bytu jednostki, ale również wzrost ryzyka destrukcyjnego wpływu jednostki na społeczność. W dłuższej perspektywie czysty rachunek prawdopodobieństwa wskazuje na nieuchronność katastrofy. Zaburzona jednostka użyje dostępnej sprawczości przeciwko społeczności na masową skalę. Dziś przyjmuje to postać dyktatorów i lokalnych zamachów terrorystycznych, ale wyobraźnia podpowiada niepokojące scenariusze.

Przyroda radzi sobie z tym ryzykiem, w przypadku gatunków tworzących duże społeczność, poprzez redukcję sprawczości jednostki (roje, mrowiska, masowe siedliska małych ssaków) lub redukcję eskalacji zaburzeń (bonobo).

Do tu i teraz
Feminizm trzeciej fali i tendencja poprawności politycznej opowiada się za ograniczeniem sprawczości jednostki. Tylko tak można uzyskać remedium na występujące obecnie nadużycia. Czekanie na zmianę kulturową w przyszłości zostało uznane za niedopuszczalne. Podążanie tą drogą musi doprowadzić do mrowiska. Chiński system scoringu obywateli wytycza drogę.

Jeśli mamy w przyszłości zachować indywidualne człowieczeństwo powinniśmy dziś podjąć decyzję o wyborze drogi dbałości o dobrostan psychiczny jednostki. Oznacza to konieczność redukcji stresu w życiu społecznym (kapitalizm?) oraz poważne traktowanie stanów psychicznych. Podążanie tą drogą da również, docelowo, niestety z dużym opóźnieniem, wszystkie efekty postulowane przez zwolenników restrykcji.